تبریز از شهرهای باستانی جهان

شهری به قدمت ٣۵٠٠ سال

ایران یکی از مهدهای تمدن خیز جهان باستان محسوب می گردد. این سرزمین به علت قدمت تاریخی و تمدن های موجود آن، اهمیت بسزایی برای فرهنگ بشری دارد. تمدن های ایلام، شهر سوخته، حسنلو،… نمونه ای از تمدن های دیرینه و پربار این منطقه از جهان به شمار می روند که رازهای این تمدن ها به کمک باستان شناسان خارجی و ایرانی تا حدودی برای جهان علم آشکار شده و سعی و کوشش برای شناسایی کامل آنها امروزه نیز ادامه داشته و از مباحث جدی دانشمندان به شمار می رود.
یکی دیگر از این مناطق تاریخی و باستانی ایران، شهر تبریز است که تا این اواخر از قدمت آن اطلاع دقیقی در دست نبود و لذا سخنان ضد و نقیضی در مورد سابقه آن مطرح می شد، اما کشف آثاری از دوران باستان در مرکز این شهر ]اطراف گؤی مچید= مسجد کبود[ توجه باستان شناسان را به این منطقه از آذربایجان معطوف کرده و این شهر را در رده یکی از قدیمی ترین شهرهای جهان، درآورده است. لازم به تذکر است که قبل از این کشفیات، تاریخ تبریز آن چنان روشن نبود و تنها دلیل بر وجود این شهر در دوره باستان، کتیبه سارگن دوم، پادشاه آشوری ٧١۴) ق.م( و برخی اطلاعات جسته و گریخته بود، اما یافته های گوی مسجد دنیای پررمز و رازی را در مقابل چشم محققان گشوده است. این حفریات که تاکنون در چند مرحله انجام گرفته، منجر به کشف چندین گور باستانی با ابزارهای مختلف در اطراف این مسجد تاریخی گردیده است. در این زمینه دکتر نوبری استاد دانشگاه تربیت مدرس تهران و سرپرست گروه باستان شناسی مستقر در اطراف ]مسجد کبود[ در پایان مرحله دوم حفریات به خبرنگار روزنامه همشهری )مورخه دوشنبه ٢۵ مهر (١٣٧٩ می گوید: از سال گذشته [١٣٧٨] تاکنون ۴٧ قبر متعلق به هزاره اول پیش از میلاد در محوطه ای به وسعت ٢٠٠ متر مربع مورد کاوش قرار گرفته است، از این گورها مواد فرهنگی گوناگون از جمله ظروف سفالی خاکستری و نخودی، اشیائ مفرغی، وسایل تزئینی نظیر سنجاق سر، النگو و… به دست آمده که برخی از آنها در زمره آثار منحصر به فردی می باشد که تاکنون در هیچ کجای ایران یافت نشده است.
در مورد هویت صاحبان این تمدن کهن، یکی از کارشناسان باستان شناسی مستقر در اطراف گوی مسجد در مصاحبه با روزنامه رسالت )مورخه شنبه ١ خرداد، ١٣٧٨ ویژه نامه آذربایجان شرقی…( معتقد است که وجود سفال نخودی در کنار اجساد نشان دهنده این نکته است که فرهنگ بومی منطقه و صنعت آن دوران مبتنی بر همین نوع سفال بوده است اما بومیان منطقه چه کسانی بودند؟ این سؤالی است که تاکنون از طرف باستان شناسان بدان پاسخ روشنی داده نشده است و شاید با اطلاعات به دست آمده و با نظر کارشناسان، بعدها این مهم تا حدودی روشن شود. در مورد اقوام و بومیان منطقه در دوران باستان، دکتر زرین کوب در کتاب تاریخ در ترازو ص ١٧٠ می نویسد: تاریخ ایران نه از عهد کوروش و حتی دیاکو آغاز می شود و نه حتی از عهد ورود آریاها به فلات و یا دوران جدایی ایرانی ها از هندی ها، گذشته از تاریخ خود آریاهای ایران، تاریخ اقوام و نژادهایی هم که قبل از مهاجرت آریاها در این سرزمین فلات گونه می زیسته اند، امروز از پرتو کلنگ معجزه گر باستان شناسان مکشوف است… آنچه در سیلک و حسنلو ]در آذربایجان[ نیز به دست آمده است ادامه این تمدن های بدوی و کهنسال را در زمان های قبل از ورود آریاها نشان می دهد. لازم به ذکر است که در دوران باستان، دولت هایی نظیر اورارتو و مانا در منطقه آذربایجان حضور داشته اند.از مسایل قابل تامل در مورد این بومیان منطقه، باور و اعتقادات این اقوام باستانی است و آن اعتقاد به حیات مجدد پس از مرگ است، زیرا طرز قرار گرفتن اجساد به شکل چمباتمه ای، با نحوه استقرار جنینی در شکم مادر، که در این حفریات به دست آمده، حکایت از آن دارد که ساکنان باستانی تبریز، معتقد به حیات دوباره بعد از مرگ بوده اند که ظروف همراه با غذا در کنار این اجساد، تایید کننده این نظر است.
گفتنی است که در تابستان سال١٣٨١ فصل جدید کاوش باستان شناختی در محوطه باستانی گؤی مچید ]مسجد کبود[ تبریز، آغاز و بعد از چند هفته فعالیت، به کار خود پایان داد، در این فصل، باستان شناسان به دنبال پاسخگویی به ابهامات موجود درباره این گورستان باستانی از جمله وابستگی های قومی و ارتباطی اقوام ساکن در ٣۵٠٠ سال پیش و چگونگی شکل گیری فرهنگ منطقه بودند. دکتر نوبری، استاد دانشگاه تربیت مدرس تهران، در این زمینه در مصاحبه با روزنامه آفتاب یزد، سه شنبه ٢٩ مرداد ١٣٨١ می گوید: طی سه فصل حفاری در محوطه باستانی مسجد کبود،

باستان شناسان در عمقی نزدیک به ١٠ متر پائین تر از سطح خیابان به ٨٨ گور باستانی دست یافتند. تمامی اسکلت های این قبور به صورت جنینی با چمباتمه ای در جهت شرق به غرب دفن شده و احتمال می رود تا با بررسی کمیت و کیفیت سفالینه ها و مواد فرهنگی از جمله جنس، فرم و نقوش آنها، بتوان وابستگی های قومی و ارتباطی اقوام ساکن در تبریز ٣۵٠٠ سال پیش را شناسایی کرد و بالاخره این که سرپرست حفاری در مصاحبه با یکی از روزنامه های محلی از پایان یافتن چهارمین فصل کاوش در اطراف این مسجد باستانی خبر داده در مورد کشفیات جدید به مقدار زیادی اشیای مفرغی، استخوانی و نیز سفال که از کاوش قبور به دست آمده، اشاره کرده و اعلام می کند که هنوز آثار زیادی در محوطه مسجد کبود نهفته است که امید می رود در فصل های بعدی کاوش ها، از دل خاک بیرون آورده شود. به هرحال حفریات باستان شناسی مسجد کبود نشان می دهد که تبریز یکی از شهرهای تاریخی جهان است، شهری که به علت عدم کاوش های علمی، تا این اواخر قدمت آن زیاد روشن نبود، لذا راجع به آن افسانه سرایی های زیادی می شد. امید است که با تلاش های بی وقفه مسئولین امر، این حفریات شتاب بیشتری بیابد و در نقاط دیگر این شهر تاریخی نیز، عملیات باستان شناسی انجام گیرد تا قدمت این شهر باستانی و اسرار تمدن آن به طور علمی و دقیق برای جهان علم آشکار شود.
نشریه: همشهری،شماره نشریه: ۲۶/۵/۸۳
مجید رضازاد عموزین الدینی

عضویت
اطلاع از
guest

32 نظرات
پرامتیازترین
جدیدترین قدیمی‌ترین
بازخورد درون خطی
دیدن تمامی دیدگاه ها
mostafa

بیایم ایران را بسازیم

بابک پاکدامن سردرود

مصطفی گرامی، ساختن ایران بی شناخت کیستی خودمان اگر هم شدنی باشد، دشوار است. دشمنان ایران زمین بویژه روس و انگلیس پیوسته چشم آز بر جای جای میهنمان داشته اند: هوراسان (خراسان)، گیلان و مازندران، گرگان، آدورپایگان (آذربایجان)، گُردستان (کردستان)، خوزستان، سیستان و بلوچستان. گواه درستی این سخن این است که زمینی بزرگتر از پهنه کیشوَر (قاره) ووروبَرشت (اروپا) را از مام میهن پاکمان جدا کردند که شدنی نبود مگر با فریبکاری انگلستان و کوشش بیگانه پرستان درون میهنمان، و آزمندی روسها. اکنون هم از ترس یکپارچگی مردم ایران زمین و کامیابی آنان در شناخت بیگانه پرستان و بیگانگان، در… مطالعه بیشتر »

علي

با سلام انقدر درباره قدمت تبریز مبالغه نکنید کهن ترین شهر جهان شهر سوخته است.قابل توجه تبریزیان محترم:قدمت ارسباران و اهر و ورزقان خیلی خیلی بیشتر از تبریز است قدمت قوشا داش ورزقان به بیش از ۱۲۰۰۰هزار سال میرسد. روستایی است در ورزقان بخش خاروانا (بنام سقای )که جد اعلای علامه جعفری هم اهل روستای سقای بوده اند.قدمت روستای سقای حدود ۱۲۰۰۰الی ۱۵۰۰۰ هزار سال است .شما تبریزیان متعصب کور چشمان خود را باز کرده و تاریخ سراسر عزت ارسباران و قره داغ را مشاهده کنید.در ضمن هر کسی که به درجه ای از مقام رسیده لطفا به خودتان نچسبانید(علامه… مطالعه بیشتر »

حمید

 با سلام به همه انسانهای با مرام. من که خودم یک ترک هستم نمی دونم از کجا شروع کنم فقط اینو میدونم که ایران یا اذربایجان از پایه مشکل دارند. چون بنده خودم از روستاهای اطراف تبریز هستم وقتی به تبریز میریم می گن دهاتیه وقتی به تهران میریم میگن ترک فلان پس به این نتیجه میرسیم که تاریخ ایران و یا اذر بایجان چند هزار ساله به درد لای درز میخوره.    قضاوت با شما

mandana

ey val aaliye
matlabetoon jaleb bood

حسن

باسلام.خیلی داریم تبریز رو بزرگ جلوه میدیم.تاریخ ۳۵۰۰ساله وچه وچه فکرمیکنم روستاهای اطراف تبربز مخصوصا اهر وکلیبر ورزقان قدمت شون از تبریز خیلی بیشتر پس خواهشن واقعیت رو بگید.شاه های قاجار به اندازه ابروی ترک ها رو بردن زیاد از قدمت حرف نزنید

یاشار

قاجاریان مشهدی بودن قوم قاجار مال استرآباد مشهد بود و که بعد ها به تهران رفتند و اونجا رو پایتخت کردند تهرانیای اصیل همون قاجار هستند پس به تبریز ربطش نده
همون قاجار هم ازربایجان رو تکه تکه کردو به روسیه فروخت و بعد اینکه ارتش تبریز ۵ سال مقاومت کرد و بی غیرتای پارس تو خونشون قایم شده بودند و دست آخر برای اینکه تهران نیفته دست روسیه آزربایجان تکه تکه شد
آبروی شماست قاجار نه ما

بابک پاکدامن سردرود

دوست گرامی، من درباره این که ریشه قاجار به کجا می رسد، دانشی ندارم، با این همه آنان به زبان تورکی سخن می گفتند. باید این را هم بگویم که زبان راستین خود مردم آدورپایگان (آذربایجان) زبان تورکی نبوده است و زبان پارسی پهلوی بوده است و ایز (حتّی) زبان مردم ترکیه هم تورکی نبود، و ترکیه بخشی از آن ایران باستان و بخشی از آن روم باستان و باج گذار آن بوده است. شما اگر به نخشگ (نقشه) ترکیه نگاه بفرمایید، به درستی این سخن من پی خواهید برد. نه دربار قاجار و نه مردم آدورپایگان کوتاهی نکردند، که… مطالعه بیشتر »

HAMED

KHOB BOD FAGHAT AKS NADASHT

آتیلا

تبریز شهری به قدمت تاریخ. آقای حسن خفه شو و زر اضافی نزن در مورد قاجار و تبریز حرف نزن. ایران کجا بود که آبروش کجا باشه
تا تاریخ یادشه غزنویان.سلجوقیان.خوارزمشاهیان.آق و قره قویونلوها. صفویه
افشاریه.قاجاریه همه ترک بودن و تو تاریخشون خبری از نام ایران نیست. این نام بعد رضا شاه ملعون به وجود اومد. و تاریخ قلابی شما با توهماتتون مشغول باشین و ایران ایران کنین. یاشاسین آذربایجان یاشاسین ترک دونیاسی.

محمد

صفویان اردبیلی بودندنه تبریزی.

بابک پاکدامن سردرود

آتیلای گرامی که به گمان می رسد نامتان را خودتان برگزیده باشید، این که نوشته اید که پادشاهان غزنوی، سلجوقی، خوارزمی، و قویونلوها و صفوی ترک بودند، درست است. چون آنان پیش از تاخت اعراب به ایران کوچیدند و یا پس از تاخت اعراب برای آنان کارگزاری کردند. تا این جا درست است. با این همه، مردم آدورپایگان (آذربایجان) بر پایه هشت چیم (دلیل) که نوشته ام و در زیر آمده است، به زبان پارسی پهلوی سخن می گفته و می نوشته اند و می سروده اند و آریایی و تورک و مغول نبوده اند. شاید بهتر باشد بیشتر بررسی… مطالعه بیشتر »

یونی

تو درست صحبت کن و درست حرف بزن وقتی هم میخوای اسم رضا شاه رو بیاری دهنت رو آب بکش بعد اسمش رو بیار اکثر پادشاهان بعد از اسلام تورک بودن که وسط اینها یه سلسله به نام زندیه هست که مثله یه گوهر میدرخشه که مردم تونستند طعم آزادی و راحتی رو بچشن اما بعد از اون باز هم سلسله قاجار که تورک بودن که ایران رو به ویرونه ای تبدبل کرد و اگر بزرگ مردی مثله رضا شاه نمیومد ما الان از کشورهایی مثله مغولستان و افغانستان هم پایینتر بودیم و بعد از پهلوی باز هم تورک ها… مطالعه بیشتر »

فریبا

بنظر من زیاد نباید در مورد گذشته و قومیت تعصب نشان داد با گذشت سالهای زیاد وادغام و قاطی شدن قومیتها در همدیگر فقط ازمایش geneticمشخص میکند که واقعا اجداد ما از چه قوم و زبانی بوده اند. همین که میدانیم یک ترک هستیم کافیست و باید بفکر اعتلای فرهنگی ومفید بودن جامعه خود باشیم با حفظ و گسترش اداب رسوم خود بشکل صحیح

بابک پاکدامن سردرود

خانم فریبا نام زیبایی دارید که پارسی پهلوی است و همان فریباگ آی (یعنی) فریبنده و دلربا است. سخنتان نیز تا اندازه ای درست است. دشواری آن جا است که خودتان را ترک می دانید، نه هم میهن گرامی زبان مادری داستانیگ (تاریخی) ما زبان پارسی پهلوی بوده است و اگر خودمان را نشناسیم، بیگانه و بیگانه پرست از ناآگاهیمان بهره ها خواهد برد. پس، خواهش می کنم چند نوشته ای را که من در این تارنما نوشته ام، به ویژه پیشترین نوشته ام را بخوانید و برای دوستانتان نیز بفرستید تا همه آگاه باشیم که دانایی توانایی است، و… مطالعه بیشتر »

مسعود

عصر جاهلیت تموم شده همه میدونن تبریز چیه و کجاست لازم نیست با جاهای دیگه مقایسه بشه یاشاسن آذربایجان

بابک پاکدامن سردرود

مسعود گرامی، نوشته های مرا و بویژه پیشترین نوشته مرا بخوانید. سپاسدارم.

akbar

/

هاست لینوکس

ممنونم بابت مطالب مفیدی که قرار میدید!

هاست ویندوز

بسیار عالی!
سپاسگزارم بابت زحماتی که میکشید و مطالبی که در سایت قرار میدید.

حیدری

تبریزبعدازحمله مغول ابادوبزرگ شدچون مغولان راپذیراشد.
قبل ازحمله مغول مرکزایالت اذربایجان توزمان ساسانیان ازساوه تاارمنستان شهراردبیل بوده که بوسیله مغولهاباخاک یکسان شدوبعدهازلزله۲۷۲شمسی شهراردبیبل ۱۵۰هزارکشته داده”موسسات بین الملی لرزه نگاری تاییدکردند.تبریزاونزمان بی اهمیت بوده منبع تاریخ البلدان”اصطخری.

بابک پاکدامن سردرود

آقا و یا خانم حیدری، تبریز پذیرای مغول نشد، که مغول با تیر و شمشیر و خونریزی و درنده خویی جایی برای پدیریفتن (پذیرفتن) نداشت. نام های بیشتر روستاگ های (شهرهای) آدورپایگان (آذربایجان) نیز پارسی پهلوی هستند و اردویل و تاوریز/ تاوریژ/تابریز/ تبریز هر دو نام پارسی پهلوی دارند. همه مردم ایران در هر استان و روستاگی که باشند، هم میهن، دوست و همیار و مهرورز همدیگر هستند. مگر در زمین لرزه کرمانشاه، همه آشفته و اندوهگین نشدند و به یاری نشتافتند؟ در زمین لرزه بم؟ گیلان؟ ورزگان؟ در جنگ هشت ساله؟

قره داغی

ماتورکهاخودمان میدانیم که دونامداراذربایجان شهریاراصالتااهل روستاهای بستان ابادوستارخان ازاهالی روستاهای ورزقان بوده نه تبریزی

بابک پاکدامن سردرود

هشت چیم (دلیل) برای پارسی پهلوی بودن زبان مادری راستین مردم آدورپایگان (آذربایجان) این هشت چیم در زیر آورده می¬شوند: ۱. نخست به خودمان خوب بنگریم: ما آدورپایگانیان نه مانند مغول¬ها از نژاد زرد و زردپوستیم، و نه چشمان باریک و کشیده ای مانند آنان داریم و گیسوان مردم آدورپایگان نیز مانند گیسوان نژاد مغول بلند و باریک نیست. زبان مغول ها زبان ترکی است و پایتخت مغولستان نیز نامی ترکی دارد اولان باتور/ باتیر با شنزار بودن زمین های آن بخش و فرو رفتن در شنزار در پیوند است. به نَخشَگ (نقشه) نگاه کنید، جای سم اسبان مغول ها… مطالعه بیشتر »

بابک پاکدامن سردرود

با درود بر همه شما هم میهنان گرامی، خواهشمند است تنها به دشنام دادن و ناسزا گفتن و یا پافشاری بر رای خود نپردازید. همه شما در گام نخست مردم (انسان) هستید، پس به همدیگر ارج بنهید. خواهش می کنم نوشته های مرا بخوانید و نیک بیندیشید که آیا سخن من نادرست است یا درست؟ روشن است که در زمان های پیشتر نیز مردمانی در ایران و در آدورپایگان (آذربایجان پس از تاخت اعراب) نیز می زیسته اند، با این همه نام های روستاگ های (شهرهای) داستانیگ (تاریخی) آدورپایگان، ایز (حتّی) نام های پیشینی که ما می شناسیم، نیز بیشتر… مطالعه بیشتر »

بابک پاکدامن سردرود

دانستن داستان (تاریخ) و کیستی (هویّت) خود یک کار بایسته است، و مردمی که به درستی خود را نشناسند و داستان خود را ندانند، چون رستم و سهراب به جان خود خواهند افتاد و سرانجام انگشت پشیمانی بر دهان خواهند نهاد که چه کردند؟ مردم باید زبان و فرهنگ و داستان و کیستی خود را بدانند. هیچ چیزی را بی اندیشه و بی چیم (دلیل) نپدیرند (نپذیرند) و پندار، گفتار و کردار نیک داشته باشند. مردمی که گرفتار نان شب بشوند و تا چه خورم صیف و چه پوشم شتا، اندیشیدن نتوانند کرد و دستمایه بیگانگان و بیگانه پرستان خواهند… مطالعه بیشتر »

ناصر

کشفیات انجام شده در حوالی مسجد کبود نشون دهنده تاریخ بسیار قدیمی این شهر هست ، حتی برخی معتقدند بهشت عدن که آدم و حوا روزی از اون رانده شدند در ناحیه هست که امروز تبریز روی ان بنا شده ، مستند علمی هم برای اثبات این ادعا تهیه و از یکی از شبکه های عملی چخش شده که می شه با جستجو در اینترنت پیداش کرد ، بر اساس ادعای دانشمندی که این نظریه رو ارائه داده ، آدم و حوا پس از رانده شدن از این بهشت به به سمت جنوب حرکت می کنند و به بخش می… مطالعه بیشتر »

بابک

آدم و حوا، بر پایه ساعت مولکولی و سنگواره شناسی گونه های انسان بخرد و دیگر گونه های نخستیان از آفریقا سرچشمه گرفته اند و سپس به دیگر قاره ها مهاجرت کرده اند. با Human and evolution جستجو نمایید و از دیدن نقشه ها و خواندن مقالات در این باره خوش باشید.

بابک

بچه فارس مادر به خطا رفته .تو از قدمت چی حالیته .

بابک پاکدامن سردرود

آی که این چنین زشت با هم میهنت سخن می نویسی، من همنام تو هستم و هم میهنت. هیچ می دانی که بابک معرّب پاپک است و نام پارسی پهلوی است با چیم (معنی) پدر کوچک، و نام سردار ساسانی پاپک خررمدین است که با زن و بچه و نوزاد بیست و سه سال برای پاسداری از تاخت و بیدادگری اعراب در گرمای تابستان و برف و کوران زمستان در بالای دژها ماند تا ایران و ایرانی را پاس بدارد؟ پس از چه روی بدی می کنی؟ کو پندار؟ کو گفتار؟ و گو کردار نیکت؟ که با هم میهنت و… مطالعه بیشتر »

آتیلا

تبریز شهری به قدمت تاریخ. آقای حسن خفه شو و زر اضافی نزن در مورد قاجار و تبریز حرف نزن. ایران کجا بود که آبروش کجا باشه
تا تاریخ یادشه غزنویان.سلجوقیان.خوارزمشاهیان.آق و قره قویونلوها. صفویه
افشاریه.قاجاریه همه ترک بودن و تو تاریخشون خبری از نام ایران نیست. این نام بعد رضا شاه ملعون به وجود اومد. و تاریخ قلابی شما با توهماتتون مشغول باشین و ایران ایران کنین. یاشاسین آذربایجان یاشاسین ترک دونیاسی

بابک

ایران همان نام خاکی است که آرامشگاه نیاکان من و تو است، همان زادگاه توست، زادگاه بابک خررمدین و مازیار، زادگاه عمرخیام و فردوسی و سعدی، زادگاه بزرگمهر و انوشیروان و بهرام و خسرو، زادگاه خسرو و شیرین و پروین، زادگاه آریوبرزن و ماهک و یوتاب، زادگاه زرتوخشت، زادگاه ستارخان و باقرخان، زادگاه میرزاخانی و هشترودی، مولوی و بوعلی سینا و فارابی و رازی و جوزجانی، زادگاه کوروش و داریوش، زادگاه مانی و مزدک، و و و. تو ایرانی نیستی؟ ایرانی کویری که درازای کاریزهای آن می گویند چند برابر پیرامون کره زمین است و این کاریزها را ایرانیان برای… مطالعه بیشتر »